Industrie 5.0: menselijker, duurzamer en veerkrachtiger

Industrie 5.0, ook wel bekend als de vijfde industriële revolutie, is een nieuw ontwikkelingsmodel dat door de Europese Commissie wordt gepromoot. Het stimuleert de bevordering van industriële activiteiten die verder gaan dan technische of economische doelstellingen, zoals productiviteit en efficiëntie. Industrie 5.0 benadrukt andere doelstellingen die ook essentieel zijn voor de toekomst van de sector, zoals het welzijn van de medewerkers, duurzaamheid en veerkracht.

Industrie 5.0: definitie en oorsprong

De term Industrie 5.0, zoals gehanteerd door de Europese Commissie, is ontstaan als aanvulling op Industrie 4.0. Deze nieuwe aanpak bevordert de industriële ontwikkeling naar een productiemodel dat niet alleen gebaseerd is op technologische innovatie en economische groei, maar dat ook gericht is op een milieuvriendelijke bedrijfsvoering. Het bevordert de consolidatie van strategieën die de sector veerkrachtiger maken tegen plotselinge verstoringen zoals die van de pandemie van het coronavirus.

Dit plan, dat is uiteengezet in het verslag Industry 5.0 – Towards a sustainable, human centric and resilient European industry, is het resultaat van beraadslagingen tijdens twee virtuele workshops die in juli 2020 hebben plaatsgevonden. Diverse organisaties op het gebied van onderzoek en technologie en financiële instellingen uit heel Europa, namen hieraan deel. Alle deelnemers waren het erover eens dat de prioriteiten van de EU inzake sociaal beleid en milieu, beter geïntegreerd moeten worden in de technologische vernieuwingen door van een individuele technologie over te stappen op een stelselmatig concept.

Het verschil tussen Industrie 4.0 en Industrie 5.0

Industrie 5.0 is geen voortzetting van Industrie 4.0 of een alternatief model dat bedoeld is om Industrie 4.0 te vervangen. In zekere zin is het een bewustwording van de richting die Industrie 4.0 uitgaat. Volgens de Europese Commissie was de vierde industriële revolutie vooral gericht op de digitalisering van processen en het gebruik van kunstmatige intelligentie om de productiviteit en efficiëntie te verhogen, waardoor de rol van werknemers in het productieproces en de overgang naar duurzamere modellen voor ontwikkeling minder prioriteit kregen.

Bij Industrie 5.0 wordt de menselijke factor belangrijker en komt deze centraal te staan in het productieproces. Volgens dit beginsel moet de technologie de mens dienen en niet andersom. Het doel is dus te komen tot een scenario waarbij mens en machine volledig samenwerken. Anders gezegd, terwijl Industrie 4.0 gebaseerd is op de koppeling tussen machines en IT-systemen, streeft Industrie 5.0 ernaar de rollen van mens en machine te combineren zodat deze elkaar versterken en aanvullen.

Kenmerken van Industrie 5.0

Het door Industrie 5.0 gepromote groei- en ontwikkelingsmodel berust op drie fundamentele pijlers:

• Duurzaamheid. Het ontwikkelen van productiesystemen op basis van duurzame energie is één van de vereisten van Industrie 5.0. Met een doelstelling om tegen 2030 de koolstofuitstoot met 55% te verminderen, herinnert het verslag van de Europese Commissie ons eraan dat de industrie duurzaam moet zijn om de limieten van de aarde respecteren. Daarom beveelt de Commissie aan circulaire processen te ontwikkelen waarbij natuurlijke hulpbronnen worden hergebruikt en gerecycleerd, afval wordt verminderd en de impact op het milieu tot een minimum wordt beperkt.
• De mens komt op de eerste plaats. Industrie 5.0 stelt de mens in het productiemodel centraal. Het principe is duidelijk: in plaats van ons af te vragen wat we met nieuwe technologieën kunnen doen, moeten we ons de vraag stellen wat technologie voor ons kan betekenen. Bovendien zorgt dit meer sociale en menselijke aspect ervoor, dat het gebruik van technologie geen afbreuk doet aan de grondrechten van de medewerkers, zoals het recht op privacy, autonomie en menselijke waardigheid.
• Veerkracht. Veerkracht is een essentieel element geworden in de strijd tegen de COVID-19 pandemie. Uit het verslag van de Europese Commissie blijkt dat geopolitieke veranderingen en natuurlijke rampen, zoals de COVID-19 pandemie, de kwetsbaarheid van onze industrieën benadrukken. Daarom is het vermogen om zich met positieve resultaten aan te passen aan ongunstige situaties, een noodzaak in de nieuwe Industrie 5.0.

In het kader van een duurzame, humane en veerkrachtige aanpak beoogt Industrie 5.0 ontwrichtingen en uitdagingen aan te pakken en daarbij gebruik te maken van technologie.

Technologieën op weg naar Industrie 5.0

Volgens de Europese Commissie en binnen het kader van de technologie gaat het om zes hoofdcategorieën die Industrie 5.0 moeten stimuleren:

1. Individuele mens-machine interactie.
2. Biomimicry en intelligente materialen.
3. Digitale tweelingen en simulatie.
4. Technologieën voor transmissie, opslag en analyse.
5. Kunstmatige intelligentie (KI).
6. Technologieën voor een efficiënt gebruik van energie, duurzame energie, opslag en autonomie.

Dit technologische kader dient een strategische bondgenoot te worden om de doelstellingen van Industrie 5.0 te bereiken. Predictive analytics oftewel voorspellende analyses bijvoorbeeld, biedt instrumenten om veerkracht in deze sector op te bouwen en te anticiperen op mogelijke onvoorziene omstandigheden, zoals klimaatverandering of schommelingen in de vraag.

Cobots oftewel collaboratieve robots zijn automaten die zijn ontworpen om operators te ondersteunen en hen te ontlasten van fysiek zware, gevaarlijke of repetitieve taken. Deze robots winnen aan populariteit in productiecentra en magazijnen. Deze trend is bemoedigend aangezien de opkomst van cobots de levensvatbaarheid bevestigt van een technologisch model, waarin machine en mens de leidende rol delen en in harmonie functioneren.

Industrie 5.0, een nieuw paradigma

Industrie 5.0 staat nog in de kinderschoenen omdat men Industrie 4.0 nog aan het perfectioneren en optimaliseren is met behulp van bestaande technologieën die op de markt beschikbaar zijn. Niettemin is het de bedoeling een meer veerkrachtige, duurzame en op de mens gerichte industrie te bevorderen.

Industrie 5.0 is goed voor de medewerkers, de bedrijven en de planeet. In deze periode waarin het paradigma of model verandert, streven we niet alleen naar efficiëntie en productiviteit, maar is het doel ook dat de productiviteit de limieten van onze planeet respecteert en de medewerkers in hun waarde laat.