Logistiek centrum: de spil van de bevoorradingsketen

Logistieke centra zijn uitgegroeid tot een essentieel element in een steeds complexere bevoorradingsketen of Supply Chain. De logistieke omwenteling die de laatste jaren heeft plaatsgevonden, heeft de totstandkoming van grote logistieke distributiecentra in de nabijheid van grote steden bevorderd. Hier delen verschillende logistieke dienstverleners ruimtes om samenwerkingsverbanden tot stand te brengen, de productiviteit te verhogen en de kosten te drukken. Deze gebieden, zogenaamde logistieke hubs of bedrijvencentra, zijn speciaal ontworpen om logistieke en transportactiviteiten te concentreren.

Een logistiek centrum wordt geassocieerd met de Engelse term «fulfillment center», dat hetzelfde is als een distributiecentrum. Dit is een ruimte die een bedrijf gebruikt voor de opslag, voorbereiding en distributie van zijn producten. Met andere woorden, het is een magazijn dat aangepast en gemoderniseerd is, om een groter aantal logistieke activiteiten te kunnen omvatten, zoals de ontvangst, het interne transport, de opslag, de voorbereiding en de distributie van goederen.

In dit artikel gaan wij dieper in op de twee definities van een logistiek centrum, de functies die deze centra vervullen en de verschillende types die er bestaan.

Het logistiek centrum als ruimte voor logistieke activiteiten

Een logistiek distributiecentrum is een ruimte waarin economische activiteiten worden uitgeoefend en dat speciaal is ontworpen om logistieke taken uit te voeren. In het algemeen ligt dit type logistiek centrum dicht bij één of meer verkeersknooppunten om het transport van goederen te vergemakkelijken.

Het ontstaan van deze grote centra, is het gevolg van de veranderingen die de logistieke keten de laatste decennia heeft doorgemaakt, en die nog versterkt zijn door de opkomst van de e-commerce.

Deze veranderingen hebben het noodzakelijk gemaakt de logistieke centra opnieuw in te delen en grootschalige structuren te creëren. Hier kunnen verschillende logistieke dienstverleners alle activiteiten met betrekking tot het vervoer, de opslag en de distributie van goederen centraliseren, zowel op nationaal als op internationaal niveau. Dit alles met het doel de productiviteit te verhogen en de kosten te verlagen.

Soorten logistieke distributiecentra

Er zijn verschillende soorten logistieke centra, afhankelijk van de activiteit die zij uitoefenen en de locatie. In het algemeen kunnen ze worden ingedeeld in:

• Logistiek centrum: infrastructuren ten behoeve van haven-, zeevaart- of binnenvaartactiviteiten. Het belangrijkste kenmerk van een logistiek centrum, is de uitstekende geografische ligging, dicht bij zee en met goede verbindingen, waardoor intermodale of gecombineerde logistiek kan worden aangeboden die goed bereikbaar is via lucht-, zee- en/of landvervoer.
• Geïntegreerd koopcentrum: een platform, waar verschillende activiteiten op het gebied van vervoer, logistiek en distributie worden uitgevoerd. In tegenstelling tot een logistiek centrum, biedt het koopcentrum uitsluitend diensten aan via het wegvervoer. Deze bedrijven komen vaak voor in stedelijke gebieden, waar ze producten leveren aan klanten.
• Logistieke hub: ook wel logistiek knooppunt genoemd. Het vormt het epicentrum van waaruit verschillende logistieke dienstverleners activiteiten ontplooien, die verband houden met het vervoer, de logistiek en de distributie van goederen. Deze worden gekenmerkt door hun grote omvang en bevoorrechte ligging.
• Logistiek platform: gespecialiseerde logistieke zones, die zijn uitgerust met de nodige elementen om het vervoer, de opslag en de verzending van goederen te versnellen. Deze centra beheren geen productieprocessen, aangezien de activiteiten beperkt blijven tot het beheer van de goederen vanaf hun aankomst tot de verzending.
• Industriële zones: in tegenstelling tot logistieke platforms, beschikken deze faciliteiten soms over een zone waar eindproducten worden afgehandeld.

Het logistieke centrum als distributiecentrum

Het is ook gebruikelijk om naar een logistiek centrum te verwijzen als een variant van een magazijn. Dit in tegenstelling tot een logistieke hub, zoals hierboven besproken. In die zin is een logistiek centrum of distributiecentrum een ruimte waar producten worden opgeslagen, bestellingen worden voorbereid en vervolgens zendingen worden gegroepeerd voor distributie naar detail- en groothandelsbedrijven. Hier worden de taken in verband met de logistieke keten uitgevoerd: ontvangst, intern vervoer, opslag, voorbereiding en distributie van goederen.

Om al deze activiteiten te kunnen uitvoeren, moet de ruimte in logistieke centra worden geoptimaliseerd, en zo worden ontworpen dat opslag- en orderverzamelzones, laad- en losperrrons, en zelfs kantoren, perfect naast elkaar kunnen functioneren. De logistieke centra beschikken over de modernste technologie. Deze zijn uitgerust met opslagoplossingen en automatische apparatuur voor goederenafhandeling, alsmede computersystemen waarmee dagelijks duizenden artikelen in real time kunnen worden beheerd.

Een efficiënt logistiek centrum is in staat waarde toe te voegen aan de bevoorradingsketen of Supply Chain. Er zijn drie factoren die het mogelijk maken een logistiek centrum te identificeren en het concurrentievermogen ervan te bepalen:

• De omvang: Hoe groter het oppervlak van het logistiek centrum, des te groter de opslagcapaciteit en des te complexer het intern transport van goederen. Het ideaal is het juiste evenwicht te vinden tussen de beschikbare ruimte en de vereiste opslagcapaciteit.
• Het ontwerp: om de verschillende vereiste activiteiten uit te voeren, beschikken de logistieke centra over één of meer opslagsystemen, apparatuur voor goederenafhandeling, laad- en losperrons en kantoren. De verdeling van deze voorzieningen moet zo optimaal en flexibel mogelijk zijn om snel op alle behoeften te kunnen inspelen.

• De ligging: de locatie van het logistieke centrum beïnvloedt niet alleen de constructiecriteria, maar vooral het strategische aspect. De ligging zal afhangen van vier belangrijke factoren, zoals het type opgeslagen product, de kosten van de infrastructuur, de klantvraag en de concurrentie.

De functies van een logistiek centrum

De functie van een logistiek centrum, in de zin van één enkele vestiging, bestaat uit het zo efficiënt mogelijk opslaan, klaarzetten en distribueren van artikelen voor de klein- en groothandelaren. Dit alles met het doel de productiviteit van de toeleveringsketen of Supply Chain te verbeteren.

Het doel van een logistiek centrum gaat verder dan alleen de opslag van goederen, aangezien het direct betrokken is bij de volgende Supply Chain-processen:

• De goederenontvangst: dagelijks worden goederen van productiecentra of andere leveranciers ontvangen. Een goede organisatie van de laad- en loszone is essentieel voor een efficiënt logistiek centrum.
• De opslag: na controle van de goederen worden deze opgeslagen in de desbetreffende magazijnstellingen, naar gelang de eigenschappen en de omloopsnelheid.
• Het interne transport: de goederenstroom moet zo snel mogelijk zijn. Het is van essentieel belang een optimale route uit te stippelen, zodat de automatische of handmatige apparatuur voor goederenafhandeling, op volle capaciteit kan draaien in het distributiecentrum.
• Het klaarzetten van de bestellingen: het is de belangrijkste, maar ook de meest complexe activiteit binnen een logistiek centrum. Optimalisering van de pickingroutes verhoogt de productiviteit en verlaagt de bedrijfskosten.
• Het voorraadbeheer: het is van fundamenteel belang, om in real time op de hoogte te zijn van alle voorraden in het magazijn, om vergissingen te voorkomen, die de goede werking van de installatie zouden kunnen beïnvloeden.
• De verzending: de bestellingen worden zowel aan particulieren als aan de groothandel verzonden.

Het verschil tussen een magazijn en een logistiek centrum

Het belangrijkste verschil tussen een magazijn en een logistiek centrum als zijnde een opslagfaciliteit, zijn de activiteiten en werkzaamheden die er plaatsvinden.

Aanvankelijk was er geen wezenlijk verschil tussen een magazijn en een logistiek centrum, aangezien deze hetzelfde doel hadden: zo veel mogelijk goederen opslaan. In de loop der tijd zijn de meeste magazijnen omgevormd tot logistieke centra, omdat zij niet alleen producten opslaan, maar ook betrokken zijn bij alle activiteiten in de toeleveringsketen of Supply Chain.

Daarom beschikken de logistieke centra over alle nodige voorzieningen voor voorraadbeheer, ordervoorbereiding en verpakking, intern vervoer en distributie van de goederen. Ze hebben zelfs kantoren, om toezicht te houden op het goede verloop van alle activiteiten.

In het algemeen zijn de huidige logistieke centra het resultaat van de ontwikkeling van de traditionele magazijnen: er worden meer transacties afgehandeld, op een efficiëntere manier, en de centra zijn meer betrokken bij de bevoorradingsketen.

De logistieke centra 4.0

De prominente rol van Big Data en het Internet of Things (IoT), veroorzaken een revolutie in de toeleveringsketen of Supply Chain. Logistiek 4.0 is reeds een realiteit en bijgevolg wordt er steeds vaker verwezen naar logistieke centra 4.0.

Tegenwoordig beschikt een logistiek magazijn, over beperkte voorraden, en biedt het een directe dienstverlening. De opgeslagen artikelen hebben over het algemeen een grote omloopsnelheid. Om efficiënter te kunnen werken en concurrerend te blijven, vertrouwen veel bedrijven op de toepassing van de modernste technologieën in hun installaties.

Zo maken logistieke centra 4.0 niet alleen gebruik van de automatisering van de processen, maar profiteren ze ook van onder meer permanente informatiestromen, gegevensanalyses of intelligente machinebesturing. Deze beschikken over computersystemen die miljoenen artikelen in real time kunnen traceren, alsmede opslagsystemen en gerobotiseerde afhandelingsapparatuur, die vele taken automatisch uitvoeren.

De toepassing van al deze technologieën wint ook terrein in specifieke logistieke centra, zoals industrieparken. De grote transportvolumes van een bedrijven- of logistieke hub, maken automatisering tot een eerste vereiste om het gewenste concurrentievermogen te behouden. Uiteindelijk is het doel van zowel logistieke activiteitenzones als distributiecentra duidelijk: het inspelen op veranderingen in de vraag en het zo snel mogelijk voldoen aan nieuwe klantbehoeften. Neem voor meer informatie over dit onderwerp contact met ons op. Onze experts helpen u graag verder.