Speciale, grote of volumineuze goederen kunnen verschillende ongemakken veroorzaken bij de opslag en afhandeling. Daarom is het raadzaam voorafgaand aan het ontwerp van een magazijn op de hoogte te zijn van hun eigenschappen.
Voor het bestuderen van de opslagmethodes voor deze goederen, die als atypisch kunnen worden geclassificeerd, is het nodig ze in drie categorieën te verdelen:
- Plaatvormige goederen
- Buisvormige goederen
- Cilindervormige goederen
Dit is de meest elementaire classificatie, aangezien de vorm directe invloed heeft op de afhandelings- en opslagmethode van het overgrote deel van de goederen. Desalniettemin is de vorm niet de enige variabele waarmee rekening moet worden gehouden, want er zijn andere factoren die mede bepalend zijn voor de classificatie van deze goederen: de fragiliteit, de veiligheid, de schadelijkheid en vooral het volume en het gewicht.
Hieronder worden de eigenschappen van elk van deze drie hoofdgroepen behandeld.
1. Plaatvormige goederen
Dit type lading kan worden onderverdeeld van meer naar minder sterk:
- Metalen platen
- Kunststof platen
- Houten panelen en platen
Men moet echter bij het hanteren van deze verschillende productklassen niet alleen met de vorm en de sterkte rekening houden, maar ook met de andere factoren, zoals hierboven vermeld, om de meest geschikte manier van afhandeling en vooral van opslag te bepalen.
Metalen platen
Voor het bestuderen van de meest geschikte afhandelingsmethode van metalen platen moet men vooral rekening houden met een fundamentele factor en eigenschap van dit soort goederen: de mate van flexibiliteit al naargelang de afmetingen en de dikte van de plaat. Hoe groter de afmetingen en hoe dunner de plaat, hoe flexibeler.
- Wanneer het plaatmateriaal betreft dat in kleine stukken is gezaagd, dan kunnen ze het gemakkelijkst worden afgehandeld door ze samen op een houten platform of pallet te leggen en ze te omsnoeren, zodat er een stevige laadeenheid ontstaat die praktisch niet vervormt. Deze laadeenheid kan afgehandeld en opgeslagen worden door middel van de conventionele afhandelings- en opslagsystemen.
- Wanneer de platen die moeten worden afgehandeld groot zijn en een bepaalde dikte hebben, dan doet zich echter een heel ander probleem voor. In dat geval moet er rekening gehouden worden met eventuele schade aan het materiaal, veroorzaakt door de afhandeling. Er zijn drie soorten schades:
- De doorbuiging van de plaat kan permanent zijn (waardoor de plaat bijvoorbeeld bol gaat staan).
- Wanneer het materiaal door een foute afhandeling beschadigd raakt, vermindert de kwaliteit van het materiaal, met economische verliezen als gevolg.
Om de mogelijke effecten van doorbuigen te verminderen, moeten de afstanden tussen de vorken van de heftrucks en de draagarmen van de magazijnstellingen verkort worden alsmede de overhang van de lading. Hiervoor kunnen drie strategieën worden toegepast: een groter aantal vorken gebruiken, meer draagarmen plaatsen of, zoals reeds is opgemerkt, de platen op een houten platform of pallet plaatsen voor de afhandeling.
Opslag van metalen platen in draagarmstellingen
Naast de flexibiliteit is het erg belangrijk rekening te houden met een tweede factor: het gewicht. Het gaat hier om producten met een veel hogere dichtheid dan de goederen die meestal worden afgehandeld, zodat de apparatuur voor goederenafhandeling en de magazijnstellingen hierop naar behoren moeten worden afgesteld. Men moet er rekening mee houden dat een kubieke meter ijzer ongeveer 8000 kg weegt.
Kunststof platen
Bij de afhandeling van kunststof platen doet er zich eigenlijk slechts één probleem voor: de doorbuiging van het materiaal. Er bestaan veel soorten harde kunststof die in de vorm van panelen of platen worden afgehandeld en waarvan de doorbuiging verschilt. Het gedrag van harde kunststoffen is echter altijd zeer goed met elkaar te vergelijken. Het probleem doet zich alleen voor bij lange platen, waarvan de doorbuiging relatief klein is.
- Wanneer het gaat om het afhandelen of stapelen van kleine of middellange plaatvormige artikelen, dan worden ze op dezelfde manier afgehandeld als iedere andere lading met vergelijkbare afmetingen. Gewoonlijk doen er zich bij de inslag van deze goederen geen grote problemen voor.
- Wanneer de platen die moeten worden afgehandeld of opgeslagen lang zijn, dan gebruikt men hetzelfde proces als bij metalen platen: ze worden gewoonlijk op houten platforms gelegd of ze worden zelfs direct opgepikt, waarbij er ondersteunende blokken tussen de platen worden aangebracht, zodat er genoeg ruimte is voor het insteken van de heftruckvorken.
In tegenstelling tot de metalen platen brengen de kunststof platen geen andere moeilijkheden mee, zoals een zeer hoog gewicht of mogelijke beschadiging van de goederen, zodat de opslag ervan onder de juiste omstandigheden, eenvoudiger is.
Houten panelen en platen
Wat betreft het derde type goederen uit deze groep, hout in de vorm van panelen, is de belangrijkste factor die moet worden geëvalueerd de buigzaamheid, die ongeveer gelijk is aan die van kunststof en daarom worden ze op dezelfde manier afgehandeld en opgeslagen.
Wanneer het platen betreft, is de stijfheid afhankelijk van de dikte van het hout en moeten ze over het algemeen op een soortgelijke manier behandeld worden als metalen platen. Dit materiaal heeft echter een lagere dichtheid dan metaal en is daarom lichter. Een kubieke meter hout weegt ongeveer 650-800 kg.
Middelgrote platen kunnen in conventionele magazijnstellingen, voorzien van speciale draagliggers, of in draagarmstellingen worden opgeslagen.
2. Buisvormige goederen
Voor het bestuderen van de opslagmethode voor dit soort ladingen, moet er eerst een indeling plaatsvinden op basis van de eigenschap die de meeste invloed heeft op de manier van afhandeling: de mate waarin de vorm wel of niet behouden blijft. Er moet onderscheid worden gemaakt tussen rigide buizen (van bijvoorbeeld staal of beton) en semi-rigide buizen (zoals kunststof buizen). De afhandeling en opslag van deze twee soorten is totaal verschillend, als ook de manier om hun laadeenheden samen te stellen.
Rigide buizen
Deze informatie over de afhandeling en opslag van rigide buizen is van toepassing op middelgrote en grote buizen, omdat kleine buizen binnen de categorie langgoed vallen en hun eigen normen volgen.
De problemen bij de afhandeling van rigide buizen (zowel die van metaal als die van beton) zijn erg vergelijkbaar. Dit soort profielen met grote afmetingen worden normaal gesproken in buitenstellingen opgeslagen. Ze worden per drie stuks in een piramidevorm gestapeld en omsnoerd of ze worden in verticale structuren geplaatst.
Wanneer ze in stellingen, meestal draagarmstellingen, worden opgeslagen, moet men ervoor zorgen dat ze niet naar de buitenkant kunnen rollen. Hiervoor kunnen eventueel stoppers aangebracht worden op de draagarmen. Indien mogelijk moeten ze per drie stuks in piramidevorm en omsnoerd opgeslagen worden, omdat dit meer stabiliteit geeft.
Semi-rigide buizen
De afhandeling van harde kunststof buizen die binnen de semi-rigide buizen vallen, gebeurt met behulp van laadeenheden. Dit zijn kooien van metaal of hout met een bepaalde weerstand, waarin de buizen worden geplaatst. Aangezien het materiaal relatief licht is, is de belangrijkste factor waar rekening mee moet worden gehouden het grote volume van deze kooien.
De afhandeling is vrij eenvoudig en kan door middel van zij- of voorladers plaatsvinden, waarbij het verschil tussen de ene en de andere methode ligt in het gebruik van de ruimte. Wanneer er echter van voorladers gebruik wordt gemaakt, vormt de stabiliteit in de dwarsrichting van de lading een extra probleem, daar het grote volume en het lage gewicht een gevaarlijk effect kunnen hebben, vooral bij de inslag. Bij dit type goederen, worden bij de inslag meestal kooien gebruikt, die elkaar wederzijds ondersteunen, waardoor ze op grote hoogte opgeslagen kunnen worden.
Over het algemeen worden semi-rigide buizen buiten opgeslagen. Voor de opslag in stellingen (meestal draagarmstellingen) kunnen rigide kooien zonder problemen gebruikt worden. Wanneer de buizen los in de stellingen worden opgeslagen, moet ervoor worden gezorgd, net als bij de rigide buizen, dat ze niet gaan rollen. Daarnaast moet er ook rekening gehouden worden met de doorbuiging van het materiaal, en indien nodig moet er een groter aantal draagelementen worden geplaatst.
3. Cilindervormige goederen (bobijnen of haspels)
Onder cilindervormige goederen worden bobijnen en haspels verstaan, waarop een product gewikkeld is. Ze vereisen een speciale afhandeling met een metalen of houten hulpmiddel. Drie types worden hieronder besproken.
Bobijnen of haspels voor de opslag van papier
Deze worden afgehandeld door heftrucks voorzien van speciale rollenklemmen, die ze kunnen vastpakken en draaien. De afmetingen van deze apparatuur voor goederenafhandeling variëren naargelang de grootte van de bobijnen of haspels. Wanneer rollenklemmen worden geïnstalleerd, verliezen de heftrucks aan capaciteit, waardoor het originele laadvermogen 1,5 tot 2 maal zo groot moet zijn om het gewicht van de bobijnen of haspels af te kunnen handelen. Dit verschilt afhankelijk van de diameter van de ladingen en van de hoeveelheid eenheden die ingeslagen moeten worden.
Deze eenheden voor de opslag van papier en karton worden uitsluitend binnen opgeslagen. Deze eenheden kunnen direct op elkaar worden gestapeld, waarbij er praktisch geen limiet bestaat, omdat papier een hoge weerstand heeft wanneer het strak op de bobijn of haspel wordt gewikkeld.
De bobijnen of haspels worden horizontaal gebruikt, maar verticaal op elkaar gestapeld waardoor ze niet wegrollen. Het draaien van de ene naar de andere positie gebeurt met het vorkbord van de heftruck die over deze functie beschikt.
Wanneer deze goederen in magazijnstellingen worden opgeslagen, bestaan daarvoor twee mogelijkheden:
- Ze verticaal op pallets plaatsen
- Ze horizontaal op ondersteunende wiggen plaatsen met behulp van het vorkenbord van de heftruck.
De afmetingen, het gewicht en de beschermende middelen, bepalen de manier waarop ze het best kunnen worden opgeslagen.
Bobijnen of haspels voor staalband
Deze eenheden kunnen rechtstreeks, of op een pallet worden afgehandeld. Het grootste probleem hierbij is alleen het grote gewicht, aangezien grote bobijnen of haspels voor staalband tussen de 20 en 30 ton kunnen wegen.
- Wanneer de bobijnen of haspels rechtstreeks worden afgehandeld, gebruikt men hefmachines die voorzien zijn van een staaf die in de centrale opening van de rol wordt gestoken. Ook kan er gebruik gemaakt worden van een portaalkraan.
- Wanneer ze op pallets worden geplaatst, dan worden ze afhandeld via heftrucks met conventionele laadvorken.
De opslag van grote en zware bobijnen of haspels vindt gewoonlijk buiten de installatie plaats, direct op de grond in piramidevorm. Ook lichtere eenheden kunnen op deze manier worden geplaatst maar het is ook mogelijk ze binnen, in speciaal daarvoor gebouwde magazijnstellingen met de juiste profielen, op te slaan. Daarvoor wordt een structuur in de vorm van een honingraat opgericht, waarin de bobijnen of haspels ieder apart in een stellingvak worden geplaatst.
Over het algemeen wordt deze opslag ingericht voor speciale materialen zoals bobijnen of haspels voor staalband of vergelijkbare materialen, die vaker in de verwerkende industrie worden gebruikt dan in de primaire sector.
Bobijnen of haspels voor kabels
Het is belangrijk er rekening mee te houden dat het gedrag van dit soort bobijnen of haspels afhangt van het soort kabels dat ze bevatten, waardoor de afhandeling en de opslag van bobijnen of haspels met staalkabels erg verschilt van die met elektriciteits- of telefoonkabels. Deze twee soorten kabels hebben hun eigen typische problemen en ieder hun specifieke oplossing.
- Staalkabels worden in cilindervorm opgerold, waardoor ze zelf een bobijn of haspel laadeenheid vormen. De afhandeling is relatief gezien gemakkelijk en kan door hijskranen worden uitgevoerd, waarbij gebruik wordt gemaakt van de haak, geïnstalleerd aan de boom van dit soort machines. Heftrucks waarbij de vork bij wijze van staaf in de centrale opening van de bobijn of haspel wordt gestoken, vormen een andere mogelijkheid voor de afhandeling of men kan ze voorzien van een spil in plaats van de klassieke vorken. De manier van afhandeling is in beide gevallen dezelfde: men steekt een staaf in de centrale opening van de bobijn of haspel.
De opslag vindt over het algemeen buiten plaats, direct op de grond, zodat er zich hierbij geen grote problemen voordoen, hoewel men er rekening mee moet houden dat het moeilijk is de ladingen te stapelen. Een andere opslagoplossing kan de bouw van conventionele magazijnstellingen zijn omdat deze bobijnen en haspels niet erg zwaar zijn. Wanneer ze wel zeer zwaar zijn, dan moet men dezelfde soort stellingen als voor de metalen bobijnen en haspels voor staalband gebruiken.
- Wat betreft multipolaire elektriciteits- en telefoonkabels verschilt de gebruikte opslagoplossing aanzienlijk, omdat deze vaak op grote houten of metalen bobijnen of haspels worden gewikkeld (vooral deze laatste worden tegenwoordig vaak gebruikt), waardoor ze zeer grote laadeenheden vormen die een aantal problemen met zich meebrengen.
Houten bobijnen of haspels voor kabels
In de eerste plaats zijn de metalen bobijnen of haspels waarop deze grote kabels worden gewikkeld, niet voorzien van een centrale opening met de juiste afmetingen voor het optillen (door middel van bijvoorbeeld een staaf), waardoor ze aan de buitenkant moeten worden vastgepakt. Dit vormt een ander probleem omdat de bobijn of haspel compleet cilindrisch van vorm is en het niet gemakkelijk is om deze met de klassieke vork van een heftruck af te handelen. De enige manier om dit type bobijnen of haspels op te tillen is door hijskranen te gebruiken of door voorzetapparatuur te installeren op de heftrucks in plaats van de klassieke vorken.
Grote en/of zware bobijnen of haspels worden direct op de vloer opgeslagen en soms in piramidevorm gestapeld. Bobijnen of haspels van kleiner formaat kunnen in magazijnstellingen worden opgeslagen door een spil met de juiste afmetingen en weerstand in de centrale opening te steken.